تأثیر تغییر خصوصیات هیدروترمال خاک با منشأ لسی با رس غالب میکای هوازده بر جذب پتاسیم و رشد و عملکرد گندم دیم

پتاسیم (+k)که یک عنصر درشت مغذی ضروری است. فراوان ترین کاتیون در گیاهان عالی به شمار می آید. این عنصر غذایی نقشی ضروری برای فعال سازی آنزیم ها، سنتز پروتئین ها و فتوسنتز بازی می کند. تحقیق حاضر در راستای بررسی تأثیر تغییر خصوصیات هیدروترمال خاک با منشا لسی با رس غالب میکای هوازده بر جذب پتاسیم توسط گندم دیم (رقم زاگرس) انجام پذیرفت. کاربرد مالچ، رفتار خاک و رژیم حرارتی خاک را تحت تأثیر قرار می دهد و عناصر غذایی بیشتری خصوصاً پتاسیم را در دسترس گیاهان قرار می دهد. این تحقیق در قالب طرح اسپیلت پلات در دوپلات اوره دار و بدون اوره با 7 تیمار و 3 تکرار در سال زراعی 86-87 در اراضی زراعی دانشکده علوم زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل کشت کف جو،کشت کنار پشته، مالچ پلاستیکی سفید، مالچ پلاستیکی سیاه، کود سولفات پتاسیم، کود بیولوژیک ازتوباکتر و شاهد در هر دو محیط اوره دار و بدون اوره بود. پس از جوانه زدن گندم، مالچ پلاستیکی در سطح مزرعه قرار گرفت و پس از نصب مالچ پلاستیکی در طول فصل رشد دمای خاک توسط سیم ترمومتر اندازه گیری شد. میزان عملکرد ماده خشک گیاه، اجزای عملکرد در مرحله برداشت، و عملکرد ماده خشک گیاه در شش مرحله از رشد گیاه گندم مورد بررسی قرار گرفت. ازت نیتراته و آمونیومی خاک، پتاسیم قابل جذب خاک با دو عصاره گیر استات آمونیوم و تترافنیل بران سدیم، فسفر، کلسیم و منیزیم در دو مرحله قبل خوشه دهی و برداشت گندم اندازه گیری شدند. در این دو مرحله پتاسیم، فسفر، کلسیم و منیزیم در بافت گیاه اندازه گیری شدنددر این تحقیق نشان داده شد که حداکثر عملکرد دانه و کاه و کلش در مرحله برداشت گندم از طریق افزایش تعداد خوشه در واحد سطح با افزایش پتاسیم (مهمترین عامل محدود کننده رشد گیاه) در تیمار مالچ پلاستیکی سفید همراه با اوره حاصل شد.همچنین نشان داده شد که عملکرد دانه بامالچ پلاستیکی سیاه (در دو محیط) از عملکرد دانه با مالچ پلاستیکی سفید (در دو محیط) کمتر است. در خاک های با سطح ویژه بالا و لایه دوگانه منقطع پخشیده با حضور رس ایلایت ممکن است مقادیر متنابهی پتاسیم در لایه دوگانه موجود باشد ولی به دلیل نسبت کم آب موجود در خلل و فرج به آب موجود در الیه دوگانه الکتریکی پخشیده و پخشیدگی کند، این پتاسیم با سرعت کافی برای جذب و رشد گیاه مناسب نیست. افزایش پتاسیم و آمونیوم می تواند موجب افزایش غلظت پتاسیم و آمونیوم در ddl و افزایش سرعت پخشیدگی پتاسیم به محیط ریشه گردد. در تیمارهایی که بیشترین عملکرد را داشتند مقدار جذب پتاسیم نیز افزایش یافته به طوری که بیشترین همبستگی بین جذب عناصر غذایی و عملکرد دانه با عنصر غذایی پتاسیم در مرحله قبل خوشه دهی دیده می شود. با توجه به سطح ویژه بالای خاک های ایلایتی مورد مطالعه، لایه دوگانه پخشیده الکتریکی در این خاک منقطع است، و بدین گونه غلظت پتاسیم عصاره گیری شده در لایه دوگانه این خاک ها بالا می رود. از این رو میزان زیاد پتاسیم عصاره گیری شده با روش استات آمونیوم، مبین مقدار زیاد پتاسیم قابل استفاده توسط گیاه نیست. عصاره گیری با تترافنیل بران سدیم جذب پتاسیم توسط ریشه را تقلید کرد و با میزان عملکرد و جذب پتاسیم به ویژه در مرحله قبل خوشه دهی، همبستگی بالایی را نشان داد.